Cỏ đuôi lươn là một loài thực vật dạng thân thảo, có hoa, rất dễ sống. Có khả năng phát triển trong nhiều môi trường khác nhau, chẳng hạn như vùng đất phèn, đầm lầy, ao hồ, ven sông, suối, đồng ruộng hay trong vườn nhà.
Trong Y học cổ truyền, cỏ đuôi lươn thường được sử dụng để chữa nấm kẽ chân, bệnh hậu sản, hắc lào, vảy nến, sưng đau ngoài da.
Tên gọi khác: Bồn chồn, thủy thông, điền thông, thủy giảo tiễn, đũa bếp, bạch căn tử, phiến hạp thảo.
Tên gọi khoa học: Philydrum lanuginosum.
Họ: Cỏ đuôi lươn – Philydraceae.
Cỏ đuôi lươn là một loài thực vật dạng thân thảo, có hoa. Cây mọc đứng, chiều cao của cây trưởng thành trung bình từ 0,35 – 1 mét. Thân cây bao phủ nhiều lông tơ màu trắng. Lông tập trung nhiều nhất phía dưới cụm hoa. Từ thân có thể phát triển thêm nhiều nhánh nhỏ.
Lá cây cỏ lươn mọc so le, có hình gươm, thuôn nhọn ở đầu. Các lá có kích thước không đều, có lá chỉ dài cỡ 8cm, rộng 4mm. Lá to có thể đạt đến chiều dài 70cm và bề ngang khoảng 10mm. Mặt trên lá có vạch dọc, mặt dưới lá chứa nhiều lông tơ trắng giống như ở thân. Phía dưới gốc có 4 – 5 lá dài hẹp mọc xếp lớp, bao bọc lấy thân. Các lá dưới gốc thường có kích thước to hơn so với lá mọc ở phần thân trên hay đầu cành.
Hoa cỏ lươn mọc thành cụm, màu vàng khá bắt mắt. Mỗi bông dài từ 2 – 5cm. Các hoa không có cuống, mọc so le có 1 nhị, 2 đài và 2 tràng. Phần bầu hoa phân làm 3 ngăn ranh giới không rõ ràng.
Sau mùa hoa, cây ra quả nang được bao bọc bởi các lá bắc. Bên ngoài quả có lông mịn.
Một số khu vực có thể tìm thấy cỏ đuôi lươn:
– Tại Việt Nam: Bắc Ninh, Thừa Thiên- Huế, Bắc Giang; các tỉnh, thành ở khu vực Nam Bộ.
– Trên thế giới: Cây được phân bố ở nhiều quốc gia khác trên thế giới như: Trung Quốc, Campuchia, Ấn Độ, Lào, Úc, Nhật Bản…
Bộ phận sử dụng: Toàn cây cỏ đuôi lươn được dùng làm thuốc trị bệnh
Thu hái – sơ chế dược liệu: Khi thu hoạch cỏ đuôi lươn, cây sẽ được cắt sát gốc lấy phần mọc trên mặt đất. Sau khi đem về rửa sạch. Dùng tươi hoặc phơi ngoài nắng đến khi kiệt nước.
Cỏ đuôi lươn khô được đóng gói hoặc bỏ vào các hũ có nắp đậy kín để bảo quản được lâu hơn. Tránh để dược liệu trong môi trường không khí ẩm hoặc tiếp xúc với nước khi chưa sử dụng, sẽ phát sinh nấm mốc có hại.
Thành phần hóa học:
Hiện nay trên thế giới chưa có nhiều công trình nghiên cứu về giá trị dược liệu của loại cỏ này. Trên trang Bách khoa toàn thư mở của Trung Quốc có đề cập một số công dụng của cỏ đuôi lươn như sau:
– Giải nhiệt, giảm nóng trong, hóa thấp.
– Tiêu độc.
– Chống thủy thũng.
– Kháng nấm.
Chủ trị: Nấm kẽ chân, thủy thũng, bệnh vảy nến, hắc lào, l.ở l.oét, sưng đau ngoài da.
Liều lượng và cách sử dụng
– Dùng trong: Sắc uống với liều 10 – 15g một ngày.
– Dùng ngoài: Liều lượng cân nhắc cho phù hợp với diện tích khu vực cần điều trị.
BÀI THUỐC CHỮA BỆNH TỪ CỎ ĐUÔI LƯƠN
Bệnh vảy nến, hắc lào: Thu hái toàn thân cây cỏ đuôi lươn tươi. Rửa kỹ rồi ngâm với nước muối. Giã nát, đắp lên vùng da bị bệnh hắc lào, vảy nến vài lần trong ngày.
Phòng ngừa, điều trị bệnh hậu sản ở phụ nữ sau sinh: Dùng khoảng 15g cỏ đuôi lươn ở dạng khô. Đem sắc lấy nước đặc chia uống vào các buổi sáng, trưa, tối trong ngày.
Trị sưng đau, l.ở l.oét ngoài da:
– Bài thuốc dùng ngoài: Cỏ đuôi lươn tươi giã nát, đắp trực tiếp hoặc vắt nước thoa vào chỗ sưng đau. Dùng cỏ tươi hoặc khô nấu nước rửa chỗ tổn thương 3 – 4 lần trong ngày.
– Thuốc uống trong: Lấy 10 – 15g cây cỏ lươn sắc nước uống đều đặn mỗi ngày cho đến khi da hết l.ở l.oét, sưng đau.
Trị nấm kẽ chân: Cỏ đuôi lươn tươi xay nhuyễn lấy nước cốt. Dùng nước này để rửa ngoài kẽ chân bị nấm vài lần mỗi ngày.
Người bệnh nếu có vấn đề về sức khỏe cần được thăm khám bởi thầy thuốc có chuyên môn. Không nên tự ý sử dụng thuốc.
Mẩn ngứa nổi cục như muỗi đốt là bệnh gì? Dấu hiệu không nên xem thường khi chuyển mùa
Mẩn ngứa nổi cục như muỗi đốt là bệnh dị ứng về da thường gặp, nhiều người lầm tưởng đây là vết muỗi đốt nhưng thật ra không phải vậy. Hiện tượng này thường xuyên xảy ra nhất vào thời tiết chuyển mùa, giao từ mùa Hè sang mùa Thu và một số giai đoạn trong năm.
Mẩn ngứa nổi cục như muỗi đốt là một trong một số bệnh lý ngoài da quá phổ biến, thường gặp ở người lớn lẫn trẻ nhỏ. Hiện tượng này rất dễ nhầm lẫn với hiện tượng muỗi đốt hoặc kiến cắn. Nổi mẩn ngứa trên da tiềm ẩn một số vấn đề bên trong cơ thể nếu tình trạng này diễn ra liên tục hoặc tăng nặng theo thời gian.
1. Mẩn ngứa nổi cục như muỗi đốt là biểu hiện của bệnh ngoài da
Nổi mẩn ngứa trên da kèm theo sưng như muỗi đốt là một triệu chứng hay gặp ở cả người to lớn và t.rẻ e.m. Vết ngứa này thường lan rất rộng và cũng dễ tiêu biến sau vài phút. Tuy nhiên mẩn ngứa sưng cục như muỗi đốt có thể là dấu hiệu phản ánh các vấn đề tiềm ẩn bên trong cơ thể hoặc bệnh lý ngoài da cần điều trị.
Các bệnh lý về da:
Hầu hết các triệu chứng ngứa, sẩn ngứa, nổi đỏ, đều xuất phát từ yếu tố da liễu như mề đay, viêm da dị ứng, hắc lào, vảy nến…Cụ thể
– Mề đay mẩn ngứa
Hiện tượng này ban đầu chỉ xuất hiện ở một số vùng da, nhưng lại nhanh chóng lan sang những vùng da khác sau khi gãi mạnh, làm các vết thương nghiêm trọng hơn. Biểu hiện trên da thường là những vết sưng như muỗi đốt hoặc nổi tảng lớn. Thời gian dễ bị mề đay mẩn ngứa thường vào ban đêm hoặc sau khi đi ngoài trời, tiếp xúc với gió hoặc bụi bẩn, nước mưa.
– Viêm da dị ứng
Viêm da dị ứng cũng có một số biểu hiện nổi cục như muỗi đốt, thường hình thành do dị ứng với khí hậu, mỹ phẩm, hóa chất, lông thú, phấn hoa. Đây cũng chính là một số tác nhân thường gặp gây ra các vấn đề dị ứng trên da. Do vậy người có cơ địa dị ứng cần tránh xa các tác nhân này, bao gồm cả khói bụi và nước mưa.
– Nấm da (hắc lào)
Nổi cục như muối đốt gây mẩn ngứa cũng có thể là do căn bệnh nấm da. Nấm da hình thành do một loại nấm thuộc nhóm dermathophytes tấn công vào tại vùng da cũng như gây nên bệnh. Người bị nấm da thường dễ bị ngứa, khi gãi tạo thành những mảng lớn như vết muỗi đốt hoặc vết sẩn đỏ, vết đốm tròn có nhìn đồng t.iền. Đây cũng là căn bệnh thường gặp, nhất là ở những người thường xuyên tiếp xúc với môi trường vi trùng, vi khuẩn.
– Vảy nến
Vẩy nến là một căn bệnh ngoài da rất hay gặp. Vẩy nến thường ít gây ra những nốt nổi cục như muỗi đốt nhưng một vài trường hợp cũng sẽ gặp hiện tượng này. Thông thường, vẩy nến sẽ có các vết đốm đỏ và lớp vảy trắng, bệnh này thường mãn tính, dễ tái phát nhiều lần, ảnh hưởng đến thẩm mỹ trên da, do vậy cần điều trị dứt điểm tại các cơ sở chuyên khoa.
2. Dấu hiệu bệnh lý bên trong cơ thể
Ngoài các bệnh về da thì nổi mẩn ngứa, nổi cục như muỗi đốt cũng là dấu hiệu cảnh báo bên trong cơ thể đang gặp một số rối loạn hoặc bệnh lý khác như giun sán, bệnh về gan, hội chứng lupus ban đỏ…
Nếu nổi ngứa như muỗi đốt diễn ra thường xuyên, tăng nặng và không đáp ứng với thuốc bôi ngoài. Cần tiến hành kiểm tra và xét nghiệm để nhận biết sớm một số dấu hiệu nguy hiểm.
– Nhiễm giun sán
Nhiễm giun sán trong thời gian dài như sán chó có thể gây tắc ống mật khiến da nổi mẩn ngứa và làm tăng khả năng phát ban trên da.
– Suy gan, viêm gan
Gan là cơ quan có nhiệm vụ chuyển hóa và đào thải chất độc ra bên ngoài cơ thể, khi những độc tố được ẩn chứa bên trong gan tuyệt đối không bài trừ ra ngoài dần tích tụ tại gây suy giảm chức năng gan, bộc phát bằng các biểu hiện trên da như phát ban, nổi ngứa, vàng da, táo bón, hơi thở có mùi.
– Hội chứng lupus ban đỏ
Nếu mẩn ngứa nổi cục như muỗi đốt tiến triển nặng, cần đi khám để loại trừ bệnh lupus ban đỏ. Đây là căn bệnh lý liên quan đến sự rối loạn hệ miễn dịch cũng như những dấu hiệu lâm sàng thường thấy phải như: nổi mề đay mẩn ngứa, vảy nến, ngứa da
Ngoài ra, cần loại trừ yếu tố nghi nhiễm HIV vì đây cũng là căn bệnh suy giảm hệ miễn dịch, các biểu hiện ban đầu thường gặp như mẩn ngứa, mề đay kéo dài, vết thương lâu lành, dễ bị loét, viêm nhiễm,..là những biểu hiện thường gặp của HIV.
Người có cơ địa dị ứng khi bước vào thời điểm giao mùa cần chú ý phòng tránh, hạn chế tiếp xúc với các dị nguyên như phấn hoa, khói bụi, lông động vật… Ngoài ra, khi ra đường cần mặc áo dài tay, đeo khẩu trang nhằm tránh bị dị ứng gây mẩn ngứa tại chỗ. Khi nổi mẩn sưng cục như muỗi đốt, không nên tùy ý bôi thuốc. Nên rửa qua vị trí ngứa bằng nước ấm, tránh gãi mạnh gây xước da dễ gây viêm loét hoặc làm lan vết ngứa sang vùng rộng hơn.
